DTS article on R2P in Burmese

`အာ-တူး-ပီ´
- တင့္ေဆြ -

(Cyclone Nargis Victims of Burma, Photo- BigBBrown)

(အာ-တူး-ပီ) သည္ (နာဂစ္)ေဘးဒုကၡဆိုးၾကီး က်ေရာက္ခ်ိန္၌ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီ လႈတ္ရွားမႈအတြင္း စတင္၀င္ေရာက္ လာခဲ့ေသာ အသံုးအႏံႈးတခုျဖစ္ပါသည္။ Responsibility to protect (R2P or RtoP) ကို တိုက္ရိုက္ဘာသာျပန္ပါက “အကာအကြယ္ေပးရန္ တာ၀န္ရွိျခင္း” ပင္ျဖစ္သည္။ အမွန္မွာ ကမၻာတြင္ ၄င္းအသံုးေပၚခဲ့သည္မွာ မၾကာေသးပါေခ်။

၁၉၂ ႏိုင္ငံတက္ေရာက္ခဲ့သည့္ ၂၀၀၅၊ စက္တဘၤာ ၁၄-၁၆ ကမၻာ့ထိပ္သီးအစည္းအေ၀း၏ရလဒ္အရ၊ အၾကိမ္ ၆၀ ေျမာက္ ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံၾကီးမွ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အပိုဒ္ ၁၃၈-၁၃၉-၁၄၀ အျဖစ္ ေအာက္ပါ ရာဇ၀တ္မႈၾကီးေလးမ်ိဳး အတြက္ “စုေပါင္း အကာအကြယ္ေပးရန္ တာ၀န္ရွိေၾကာင္း” တညီတညြတ္ သေဘာတူခဲ့ၾကေပသည္။

၁) Genocide လူမ်ိဳးျပဳန္းအာင္သတ္ျဖတ္ျခင္း၊
၂) War crimes စစ္ရာဇ၀တ္မႈမ်ား၊
၃) Ethnic cleansing လူနည္းစုမ်ားအားရွင္းပစ္ျခင္းႏွင့္
၄) Crimes against humanity လူသားမ်ိဳးႏႊယ္အေပၚက်ဴးလြန္ေသာရာဇ၀တ္မႈတို႕ျဖစ္ၾကသည္။

ဆိုလိုသည္မွာ အစိုးရမ်ားသည္ ၄င္းတို႕၏ျပည္သူျပည္သားမ်ားအား အထက္ပါအမႈအခင္းၾကီးမ်ားမွ အကာအကြယ္ေပးရန္ တာ၀န္ရွိသည္။ အလားတူ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းကလည္း (ကမၻာ့ကုလသမဂၢမွတဆင့္) ၀င္ေရာက္ အကာအကြယ္ေပးရန္ တာ၀န္ရွိလာေပသည္။ ယင္းျဖစ္ေပၚလာမႈမွာ ၁၆၄၈ ကတည္းက Peace of Westphalia အရ သတ္မွတ္လက္ခံလာခဲ့သည့္ Sovereign equality အခ်ဳပ္အျခာအာဏာတူညီမႈကို အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုသည့္ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒ၏အခန္းက သိသိသာသာ ေရွ႕တန္းတက္လာျခင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။

လူသားမ်ားသည္ မိသားစုအသြင္ညီညြတ္မႈအရ ဂုဏ္သိကၡာရွိေသာ ေယာက္်ား-မိန္းမ ဟူ၍ အသိအမွတ္ျပဳခံလာရျခင္း သေဘာလည္း ေဆာင္ေပသည္။ သို႕ရာတြင္ (အာ-တူး-ပီ)၏ သက္ေရာက္မႈမ်ားမွာ အျငင္းပြါးဘြယ္ ျဖစ္ေနဆဲရွိပါသည္။ စစ္ေရးနည္းမဟုတ္သည့္ သံတမန္ေရး၊ လူသားခ်င္းစာနာမႈႏွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေသာနည္းလမ္းမ်ား သံုးျခင္းကိုမူ မ်ားစြာ အျငင္းမပြါးေခ်။ စစ္ေရးပိုင္းကို အမ်ားစုက လက္မခံႏိုင္ၾကေသးေစကာမူ၊ Asylum ႏိုင္ငံေရးခိုလံႈခြင့္ေပးျခင္း အပါအ၀င္ IDP ေခၚ ကို္ယ့္တိုင္းျပည္ထဲမွာပင္ အတင္းအဓမၼေနရာေဒသ အေရႊ႕ခံရသူမ်ားအား အကာကြယ္ေပးျခင္း စသည္တို႕မွာ ေကာင္းေသာ အစပ်ိဳးမႈမ်ားပင္ ျဖစ္ပါသည္။

ႏိုင္ငံတကာဥပေဒဖြင့္ဆိုခ်က္ကို တိုင္းျပည္တခု၏ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္မႈဘက္မွ ခ်ဥ္းကပ္ျခင္းကိုသာ အားသန္ ေနခဲ့သည္မွာ ယေန႕အထိျဖစ္ပါသည္။ ဒုတိယကမၻာစစ္၏ ဆိုး၀ါးေသာအနိဌာရံုမ်ားကို ေတြ႕ျမင္ျပီးသည့္ေနာက္ပိုင္းတြင္မူ၊ လူသားအေရးဘက္က ပို၍စဥ္းစားလာခဲ့ၾကရာ၊ ၁၉၄၈ခုႏွစ္က စတင္လက္ခံလာခဲ့သည့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႕အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းသည္ ကနဦးေျခလွမ္းပင္ျဖစ္ေပသည္။ ယေန႕ဆိုလ်င္ လူ႕အခြင့္အေရးတြင္ တဦးခ်င္း အခြင့္အေရးအထိပင္ ေျပာဆိုလာေနၾကပါျပီ။

“လူသားခ်င္းစာနာေသာအားျဖင့္ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ေရး” ဟူေသာ Humanitarian intervention သည္ ၁၉၉၉ အကုန္ (ဗင္းနစ္)၌ ျပဳလုပ္သည့္အစည္းအေ၀းမွ စတင္လာခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ၁၉၉၇ (ဆာရာလီယြန္း)ျပႆနာၾကီးျပီးစျဖစ္ပါသည္။

၂၀၀၀ခုႏွစ္က ယင္းတိုင္းျပည္တြင္ ျဗိတိန္၏ ေအာင္ျမင္ခဲ့ေသာ (ေအာ္ပေရးရွင္း-ပဲလစ္ဆာ) Operation Palliser ေၾကာင့္ လိုအပ္သည့္ စစ္ေရး၊ အတိုင္းအတာ၊ စသည္တို႕ကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ ဆန္းစစ္လာၾကရသည္။ သို႕ရာတြင္ ကုလသမဂၢ၏ “မထိေရာက္မႈ"မွာ ေပၚလြင္ပါေပသည္။

2001 International Commission on Intervention and State Sovereignty (ICISS) ေခၚ အခ်ဳပ္အျခာပိုင္မႈႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ေရးႏိုင္ငံတကာေကာ္မရွင္ အစီရင္ခံစာအရ “လူ႕အသက္အိုးအိမ္ကို ကာကြယ္ရန္အလို႕ငွာ ၁၉၇၈ (ဆိုမာလီ)၊ ၁၉၉၂-၉၅ (ေဘာ့စနီးယား)၊ ၁၉၉၈-၉၉ (ကိုဆိုဗို)တို႕တြင္ စစ္ေရးအရ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ခဲ့ျခင္းမ်ားႏွင့္ ၁၉၉၄ (ရ၀န္ဒါ)မွာ စြက္ဖက္ရန္ပ်က္ကြက္ခဲ့ျခင္း၊ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးမွာ ျငင္းစရာေတြရွိေၾကာင္း” ပါရွိထားသည္။

မ်ားမၾကာမီက ျဖစ္ပ်က္သြားခဲ့ၾကေသာ အာဖရိက၊ ေဘာ္လ္ကန္၊ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသတို႕မွ သင္ခန္းစာမ်ားအရ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒကို၄င္း၊ စုေပါင္းအကာအကြယ္ေပးပိုင္ခြင့္ကို၄င္း ျငင္းခံုစရာမ်ား တိုးလာေစေပသည္။ ၁၉၉၉ (ေဘာလ္ကန္)ေဒသတြင္း မ်ိဳးျပဳန္းသတ္ျဖတ္မႈျဖစ္ေနစဥ္ (ေနတိုး)အုပ္စု၏ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ဆက္၍ ကုလသမဂၢက အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတာ၀န္ယူျခင္းမ်ားျဖစ္လာသည့္အခါ၌၄င္း၊ အီရတ္တြင္ အေမရိကန္ႏွင့္ျဗိတိန္တို႕က ကုလသမဂၢမပါဘဲ၊ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္က ၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္သည့္အခါ၌၄င္း၊ ပို၍က်ယ္ေလာင္စြာ ျငင္းခံုလာၾကေပသည္။

The 2005 World Summit Outcome document ေခၚ ၂၀၀၅ခုႏွစ္ ကမၻာ့ထိပ္သီးအစည္းအေ၀းက ေပၚထြက္လာသည့္ စာတမ္းမွာ အတိုင္းအတာဆိုသည့္ကိစၥတြင္ အျမင္မတူၾကေသးေစကာမူ၊ Concept အယူအဆအား သေဘာတူခဲ့ၾကသည္မွာ မၾကံဳစဖူး ရွိလွပါသည္။ ၀မ္းနည္းစရာေကာင္းသည္မွာ ထိုသို႕သေဘာတူထားခဲ့ေၾကာင္းကိုပင္ ေနာက္အစည္းအေ၀းမ်ား၌ အစိုးရအေတာ္မ်ားမ်ားက မသိရွိခဲ့ေၾကာင္း ဘူးေပၚသလို ေပၚခဲ့ပါသည္။ ယေန႕(အာ-တူး-ပီ) ၏အေနအထားမွာ ေပၚလစီအဆင့္မေရာက္ေသးပါေပ။

ကုလသမဂၢပဋိဥာဥ္စာတန္း ၂(၄)အရ ႏိုင္ငံတခု၏ နယ္ေျမပိုင္နက္ကို ျခိမ္းေျခာက္ျခင္း၊ အင္အားသံုးျခင္းတို႕ကို တားျမစ္ထားသည္။ ၂(၇)အရ ျပည္တြင္းေရးနယ္ပယ္အတြင္း ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မႈမ်ိဳးကို ထည့္သြင္းျပဌာန္းျခင္းမွလည္း တားျမစ္ထားျပန္သည္။ ၅၁ အရ ႏိုင္ငံတခုခ်င္းျဖစ္ေစ၊ ပူးေပါင္း၍ျဖစ္ေစ၊ လက္နက္ျဖင့္ တိုက္ခိုက္လာျခင္းမ်ိဳးကို ကာကြယ္ခြင့္ျပဳထားျပီး၊ ၃၉ အရ ျငိမ္းခ်မ္းေရးထိပါးျခင္း၊ အင္အားျဖင့္ က်ဴးေက်ာ္ ေစာ္ကားျခင္းတို႕ကိုမူ လံုျခံဳေရးေကာင္စီအား ဆံုးျဖတ္ခြင့္ျပဳထားျပန္ပါသည္။ ျပည္တြင္းစစ္သည္ ႏိုင္ငံတကာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအား ထိပါးသည္-မထိပါး ဟူသည့္ေမးခြန္းလည္း တက္ေနပါသည္။

(အာ-တူး-ပီ)၏ (ကြန္ဆက္ပ္)မွာ သံုးေခ်ာင္းေထာက္ေပၚရွိေနပါသည္။ (က)သူတို႕တိုင္းျပည္အတြင္းရွိ ႏိုင္ငံသား ဟုတ္သည္ျဖစ္ေစ၊ မဟုတ္သည္ျဖစ္ေစ အဆိုပါျပစ္မႈၾကီးမ်ားမွ အကာအကြယ္ေပးရန္ အစိုးရမ်ား၏အဓိကက်မႈမွာ ဆက္လက္တည္ဆဲရွိေနျပီး၊ တာ၀န္ရွိသည္ႏွင့္အညီ ေဆာင္ရြက္ရန္လည္းျဖစ္သည္။ (ခ)ကုလသမဂၢသည္ အဆိုပါ တိုင္းျပည္မ်ားအား ၄င္းတာ၀န္မ်ားပ်က္ကြက္ျခင္းမရွိေစရန္ႏွင့္ အကူအညီေပးသြားရန္၊ (ဂ)ထိုသို႕ေဆာင္ရြက္ရပါက ကုလသမဂၢပဋိဥာဥ္(၆၊ ၇၊ ၈)ပါ မည္သည့္ ျပဌာန္းခ်က္ႏွင့္မဆို အသံုးျပဳႏိုင္သည္။ ကုလသမဂၢပဋိဥာဥ္ ၇ အရ လံုျခံဳေရးေကာင္စီအား စစ္ေရးသံုးခြင့္အာဏာအပ္ႏွင္းထားပါသည္။ (အာ-တူး-ပီ)၏နယ္ပယ္မွာ က်ယ္၀န္းေပရာ သဘာ၀ေဘးမ်ား၊ ရာသီဥတုေဖါက္ျပန္ျခင္းမ်ားႏွင့္ HIV/AIDS တို႕လည္း အပါအ၀င္ျဖစ္ပါသည္။ (မွတ္သားရန္မွာ (နာဂစ္)လည္း အၾကံဳး၀င္ပါမည္။)

ကုလသမဂၢတြင္ တရုပ္၊ က်ဴးဘားႏွင့္ေျမာက္ကိုရီးယားတို႕မွ “အျပည့္အ၀အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္မႈ" ဘက္က ကာကြယ္ ေျပာေလ့ရွိေစကာမူ၊ အမွန္စင္စစ္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္မႈဟူသည္ အျပည့္အ၀ မရွိပါေခ်။ ၾကံ့ခိုင္သည့္တိုင္းျပည္မ်ား၌ ျပည္သူျပည္သားမ်ားကို အကာအကြယ္ေပးႏိုင္စြမ္းရွိသည္ဟု ေထာက္ျပသည္လည္းရွိသည္။ အာဏာ-ပါ၀ါ ၾကီးသည့္ ႏိုင္ငံတို႕မွ ၄င္းတို႕၏စံမ်ားကို အျခားတိုင္းျပည္မ်ားအေပၚ မျဖစ္ျဖစ္ေအာင္ၾကိဳးပမ္းသည္မ်ားမွာ ျပႆနာျဖစ္ရျပန္သည္။ ဥပမာ ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရးမွ ဒီမိုကေရစီကို၄င္း၊ အရင္းရွင္ႏိုင္ငံမ်ားမွ ေစ်းကြက္စီးပြါးေရးစနစ္ႏွင့္ ဒီမိုကေရစီစံမ်ားကို၄င္း၊ စစ္ေရးနည္းအရျဖစ္ေစ၊ ကုန္သြယ္ေရး (ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္း) နည္းအရျဖစ္ေစ၊ Export တင္ပ္ို႕ေနျခင္းမ်ား။ (မွတ္ရန္မွာ ဆိုဗီယက္ယူနီယံသည္လည္း အလားတူေဆာင္ရြက္ခဲ့ေပသည္။)

အာရွတိုင္းျပည္မ်ားအား ဆန္းစစ္ပါက တရုပ္၊ ေျမာက္ကိုရီးယား၊ ျမန္မာ ႏွင့္ ဗီယက္နမ္တို႕အား အစုတစု၊ ဂ်ပန္ႏွင့္ ေတာင္ကိုရီးယားအား တစုႏွင့္ (အာစီယန္)အားတစုထား၍ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကဘူးသည္။ ၁၉၆၄ ကတည္းက ေထာင္ခဲ့သည့္ အိႏၵိယဦးေဆာင္ေသာ (ဂ်ီ-၇၇)အုပ္စုသည္လည္း ေခတ္ေနာက္က်ဆဲအုပ္စုဟု သတ္မွတ္ႏိုင္ပါသည္။

(အာ-တူး-ပီ)သည္ အေနာက္အုပ္စုကလာသည့္ တနည္းအားျဖင့္ ေျမာက္ျခမ္းမွေတာင္ျခမ္းအေပၚ သက္ေရာက္ေစသည့္ ဖန္တီးမႈမဟုတ္ေခ်။ အေၾကာင္းမူ အာဖရိကတိုက္သား ကုလအေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ႏွစ္ဦးသည္ ယခုျဖစ္စဥ္အတြက္ လြန္စြာ အေရးပါအရာေရာက္သူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ (ကင္ညာ)ႏိုင္ငံတြင္ ၂၀၀၇ ေရြးေကာက္ပြဲအျပီး ျဖစ္ေပၚခဲ့သည့္ အၾကမ္းဖက္မႈတြင္ အာဖရိကယူနီယန္၊ ကုလအဖြဲ႕၀င္ ထင္ရွားႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ (ကိုဖီအာနန္) တို႕မွ ၀င္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္-စြက္ဖက္ေပးခဲ့ျခင္းသည္ ေျမာက္ျခမ္းႏိုင္ငံတို႕၏လက္ရာ မဟုတ္ပါေခ်။

အခ်ိဳ႕အေရးအခင္းမ်ားတြင္ ႏိုင္ငံတကာ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္း လိုအပ္သည့္မွာ မွန္ေသာ္လည္း၊ ေအာင္ျမင္သည့္ အေရအတြက္က နည္းပါသည္။ ေအာင္ျမင္လိုလ်င္ သက္ေရာက္ခံရသည့္ႏိုင္ငံ၊ တာ၀န္သိအစိုးရမ်ားႏွင့္ ပါတနာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက Sovereignity အခ်ဳပ္အျခာပိုင္ဆိုင္မႈ၊ Political will ႏိုင္ငံေရးဆႏၵ၊ Mandates လုပ္ေဆာင္ပိုင္ခြင့္ႏွင့္ Resources အရင္းအျမစ္မ်ားတို႕ ေပါင္းစုပတ္သက္ရန္လိုပါသည္။

ခ်ဳပ္လိုက္ပါက (အာ-တူး-ပီ)အား အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုရန္ႏွင့္ အမ်ားသေဘာတူညီရန္ျဖစ္ လိုအပ္ပါေသးသည္။ အေတြးအေခၚ တရပ္အတြက္လိုအပ္ေသာ သမိုင္းကာလအရဆိုလ်င္ ၅ ႏွစ္ဟူသည့္ မ်က္စိတမွိတ္အခ်ိန္အတြင္း (အာ-တူး-ပီ) သည္ တိုးတက္ေျပာင္းလဲ လာေနပါျပီ။ ႏိုင္ငံတကာက လက္သင့္ခံက်င့္သံုးမည့္ ဓေလ့ထံုးတမ္းဥပေဒအဆင့္ေရာက္လာရန္ အလားအလာရွိျပီး၊ ဆက္လက္၍ စကားစစ္ထိုးရန္မူ လိုအပ္ပါသည္။ ထိုကာလအတြင္း နည္းပညာအကူအညီ၊ ေစာစီးစြာ သတိေပးခ်က္၊ အႏၠရာယ္ဆန္းစစ္ခ်က္စသည္တို႕ကို ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္းျဖင့္ ျပႆနာမ်ားျဖစ္ႏိုင္ေျခ နည္းပါးေစပါမည္။

International Court of Justice (ICJ) ေခၚႏိုင္ငံတကာတရားရံုးမွ မၾကာေသးမီက လူမ်ိဳးျပဳန္းတီးမႈက်ဴးလြန္သည္အား သက္ဆိုင္ရာတိုင္းျပည္ State ၌တာ၀န္ရွိေၾကာင္း ဖြင့္ဆိုခဲ့ပါသည္။ ယူဂိုဆလားဗီးယား၊ ရ၀မ္ဒါ၊ ကေမၻာဒီးယား၊ လက္ဗႏြန္၊ ဆာရာလီယြန္း၊ အေရွ႕တီေမာ၊ ကိုဆိုဗို အေရးအခင္းမ်ားအတြက္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာခံုရံုး Tribunal မ်ား ဖြဲ႕စည္း၊ စစ္ေဆး၊ အျပစ္ေပးခဲ့ေပသည္။ လူသားမ်ိဳးႏြယ္တံုးေစမႈအတြက္လည္း Nuremberg Tribunal မွအစျပဳကာ ေနာက္ဆံုးအားျဖင့္ International Criminal Court (ICC) ေခၚ ႏိုင္ငံတကာရာဇ၀တ္တရားရံုးကို Rome Statute ျဖင့္ ၁၉၉၈ ကတည္းက တည္ေထာင္ခဲ့ျပီးျဖစ္သည္။

၂၀၀၆ခုႏွစ္တြင္ ကုလသမဂၢလံုျခံဳေရးေကာင္စီမွ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ အမွတ္ ၁၆၇၄ ႏွင့္ ၁၇၀၆ တို႕ခ်မွတ္ခဲ့ရာ (အာ-တူး-ပီ) အား အားျဖည့္ေပးျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႕ျပင္ ၂၀၀၇ခုႏွစ္အတြင္းက လူမ်ိဳးျပဳန္းတီးေအာင္သတ္ျဖတ္ျခင္းဆိုင္ရာ ကိုယ္စားလွယ္ တဦးႏွင့္ (အာ-တူး-ပီ) အၾကံေပးတဦးတို႕ကို အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္မွ ခန္႕အပ္ထားျပီးျဖစ္ေနပါျပီ။ Executive Committee on Peace and Security (ECPS) ေခၚသည့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္လံုျခံဳေရး အလုပ္အမႈေဆာင္ေကာ္မတီ တရပ္ကိုလည္း ကုလအတြင္း (အလြတ္သေဘာ) ဖြဲ႕စီးျပီးေပျပီ။

(အာ-တူး-ပီ)ကို အေမရိကန္မွ အတိုင္းအတာတစံုတခုအထိ စိတ္၀င္စားျပီး၊ ဥေရာပႏိုင္ငံအမ်ားစုက ေထာက္ခံေပးသည္။ အာဖရိကႏိုင္ငံမ်ားမွာ ထူးျခားသည္ဟုဆိုႏိုင္ပါသည္။ ၂၀၀၅ ထိပ္သီးမတိုင္မီ ၅ ႏွစ္ကပင္ African Union သည္ အမႈၾကီးသံုးရပ္ က်ဴးလြန္လ်င္ အာဖရိကညီလာခံမွ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ခြင့္ကို ျပဌာန္းခဲ့ေပသည္။ အာရွတြင္မူ အစိုးရမ်ားကသာမက အစိုးရမဟုတ္ေသာအဖြဲ႕မ်ားကပင္လ်င္ လိုလားမႈမျပေသးပါေခ်။

ႏိုင္ငံတကာဥပေဒက “အခ်ဳပ္ျခာအာဏာကို လူသားခ်င္းစာနာသည္ျဖစ္ပါေစ မက်ဴးေက်ာ္ရ”ဟု ဆိုထားသည္။ ဤေနရာတြင္ အကယ္၍ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖါက္မႈမ်ား၊ ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ရွိေနျပီး၊ သက္ဆိုင္ရာအစိုးရမွ ကာကြယ္ရန္၊ တားဆီးရန္ ဆႏၵလည္းမရွိ၊ အစြမ္းလည္းမဲ့ေနလ်င္ မည္သို႕လုပ္ၾကမည္နည္း။ ၄င္းပုစၧာကို ၂၀၀၁ ကတည္းက ေမးေနၾကပါသည္။

ေမးခြန္းမ်ားစြာအနက္ တခုမွာ “အခ်ဳပ္အျခာအာဏာဟူသည္ ကိုယ့္ျပည္သူေတြကိုသတ္ဘို႕ လိုင္စင္ေပးထားျခင္းေလာ။”

(ယခင္)ယူဂိုဆလားဗီးယား၊ အီရတ္၊ ရ၀မ္ဒါတို႕ႏွင့္အတူ ျမန္မာ့ျပည္တြင္းေရး ဗရုတ္သုတ္ခအေပါင္းတို႕၌ ႏိုင္ငံတကာ၏ ပ်က္ကြက္ေနမႈအေပၚ အားမရသည့္ေ၀ဖန္ခ်က္မ်ား ထြက္ေပၚေနဆဲျဖစ္ပါသည္။

ကေမၻာဒီးယား (၁၉၉၀)၊ လိုက္ေဘးရီးယား (၁၉၉၂)၊ ရ၀မ္ဒါ (၁၉၉၃)၊ ေဟတီ (၁၉၉၃)၊ ရီမင္ (၁၉၉၄)၊ အာဖကန္နစၥတန္ (၁၉၉၆)၊ ဆာရာလီယြန္း (၁၉၉၇)တို႕တြင္ ကုလသမဂၢလံုျခံဳေရးေကာင္စီမွ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားခ်မွတ္ခဲ့ရသည့္ အေၾကာင္း တရားမ်ားထက္ ယေန႕ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ျဖစ္ပ်က္ေနသည္မ်ားက ပိုမ်ားပါသည္ဟု DLA Piper ေခၚ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒ အက်ိဳးေဆာင္အဖြဲ႕ၾကီး၏စာတမ္းက အခိုင္အမာဆိုထားျပီးျဖစ္ပါသည္။

ဒီမိုကေရစီအားသတ္ျခင္းကို “ဒီမိုဆိုက္”ဟု ေခၚသည့္ အသံုးသစ္သည္လည္း ျမန္မာျပည္ႏွင့္လံုး၀ဆိုင္ေနပါသည္။

တင့္ေဆြ